Chimpansees en berggorilla's… en nog meer

Lang niet van alles wat ik op mijn reis ga doen weet ik alle details al. Voor veel van deze Afrika reis gold dat en zo ook voor wat me de komende twee weken nog te wachten staat. Ik ga naar gorilla's, dat is me duidelijk. Pas door het enthousiasme van mijn - nieuwe - reisgenoten en wat leeswerk dringt het tot me door dat de berggorilla's die we gaan zien uniek zijn. In de hele wereld zijn alleen nog in de omgeving waar we naar toe gaan, het grensgebied van Uganda, Rwanda en Congo, (wilde) berggorilla's te vinden. Dat dit stukje van m'n reis zo bijzonder is begint me nu pas te dagen.

Relaxen, opfrissen en lekker rustig slapen waren de toverwoorden voor de 30 komende uren na aankomst in het hotel in Nairobi. Overdag een bezoek brengen aan het nationaal museum om de hoek met m'n tentmaat van de afgelopen weken en 's avonds uit eten met reizigers die nog niet vertrokken waren of die al vroeg waren aangesloten. Daar was zowaar een Nederlandse bij en op een of andere manier was ik zo blij Nederlands te praten dat we als meiden onder elkaar de oren van elkaars kop hebben gekletst.

De welkomstbijeenkomst met de nieuwe reizigers en de nieuwe crew had voor mij een extra reden om enthousiast te zijn. Door een onhandige samenloop van omstandigheden had ik vergeten mijn schoenen uit mijn geliefde truck te halen die ik toch echt nog nodig ga hebben de komende maanden. Het duurde een paar uur nadat de truck vertrokken was voor ik er pas achter kwam dat ik ze vergeten was. Of ergens anders kwijt geraakt, ik wist het niet eens zeker. Ik heb behoorlijk in de stress gezeten en een aantal telefoontjes moeten plegen om pas de volgende dag gerust gesteld te worden dat mijn schoenen inderdaad nog in de truck lagen en dat de nieuwe crew met de nieuwe truck mijn schoenen zou meenemen.

Dat er in de loop van de dag nog niemand was gekomen waarmee ik mij hotel kamer moest delen deed mij vermoeden dat ik het überhaupt niet hoefde te delen. Dat bleek waar. De nieuwe groep bestond naast de twee meiden die mee uit Kaapstad waren gekomen uit een aantal Denen, Duitses, een Engelse, Australische en naast dus de Nederlandse ook nog een Belgisch, zo je wilt Vlaams, koppel. Waar ze allemaal vandaan komen maakt niet zoveel uit, ik ben nog steeds de oudste. De eerste dagen zouden we met z'n zestienen zijn en over een paar dagen in Kampala, de hoofdstad van Uganda, komen er nog zes personen bij. Naar zal blijken nog een Nederlandse, nog twee Australische, twee Engelse maten en een Hong Konger(?). Die laatste zou mijn beoogde tentmaat moeten gaan zijn maar het zal zo uitpakken dat zowel hij als ik een eigen tent bezetten. Jeu!

Goed, herenigt met mijn schoenen, kregen we uitleg over de gang van zaken voor de komende twee weken en konden we de volgende ochtend op pad. Om 8 uur vetrekken was lang geen gekke tijd na de soms belachelijk vroege tijden van de afgelopen weken. De truck is feitelijk hetzelfde als de vorige maar dan net wat anders. Dat geldt voor al die trucks die we de afgelopen weken zijn tegengekomen; die van andere operators incluis. Zelfde soort (basis) truck, rijderscabine los van de passagierscabine, opslag onderin en passagiersstoelen in het passagiersgedeelte. Soms met een enkele '4-zit met een tafeltje', soms met twee. Die zit soms aan de ene kant van de bus en soms aan de andere. Er zijn echter geen twee trucks exact hetzelfde.

Ondanks dat er dagen zullen zijn dat er de nodige afstand afgelegd moet worden zal de gemiddelde afstand per dag in het algemeen minder zijn dan we gewend waren. Hoe de wegen gaan zijn is nog afwachten. Ons eerste kamp was al na 100 km, aan Lake Naivasha. Daar kwamen we ruim voor de lunch al aan. Voor die lunch werd ons een boottochtje in kleine motorbootjes op het meer aangeboden waar met name kans was om allerlei vogels en nijlpaarden te bekijken. Een enkele nijlpaard was gauw gespot en vogels zaten er in grote getalen en vele soorten. Een naam van een vogel die ik wel ken is pelikaan. Die waren er veel. De afgelopen weken heb ik al vele wilde dieren gezien die in het algemeen met rust wordt gelaten in hun habitat, zoals het hoort. Zodoende was ik was licht verbijsterd toen de kapiteins van de minibootjes ons wilde laten zien hoe mooi het was als een pelikaan wil gaan vliegen en hoe indrukwekkend groot dat ze zijn. Dat deden ze door met de drie, vier bootjes waarmee we op het water waren op de rustig dobberende pelikanen in te varen. Ze werden dus opgejaagd voor het plezier van de toerist. Een eindje verderop zei de bestuurder van ons bootje: "Kijk, een Afrikaanse Fish Eagle, houdt je camera maar gereed". Hij pakte een - dood - visje dat blijkbaar in de boot lag, floot een keer en mikte de vis in het water. De eagle kwam aangevlogen, greep de vis uit het water en vloog er vandoor. Dat alles ging zo snel dat ik er niet eens een goede foto van kon maken. Ik was verbaasd over hoe er hier met het 'wild' op en om het meer werd omgegaan.

De rest van de middag… was vrij om zelf in te vullen. Ik wist niet meer hoe dat was. Dat had ik een tijd niet meegemaakt. Wat te doen? Terwijl naast me in de truck een paar meiden ongegeneerd en in geuren en kleuren over vriendjes en lekker eten aan het klessebessen waren kon ik aan mijn blog werken. De nieuwe crew bleek ook prima in staat lekkere maaltijden te bereiden en de avond werd gevuld met gezellig samenzijn bij een kampvuur. Ook tijdens dit stuk van m'n reis was ik samen met een leuke groep.

Opgemerkt mag worden dat deze tourleider, in tegenstelling tot de vorige, zelf een fervent koffie drinker is wat betekende dat de dagelijkse oploskoffie werd gepromoveerd van de grootste bus voor de laagste prijs naar een stuk smakelijkere variant. Maar het blijft oploskoffie…

De komende drie dagen zijn er vooral om de kilometers te overbruggen die ons naar het grensgebied van Uganda, Rwanda en Congo brengen. Daar waar de berg gorilla's te vinden zijn. Goed duizend kilometer te gaan. Dus toch een paar lange reisdagen en vroeg uit de veren. Onderweg zijn voor het eerst, toch in ieder geval in Oost Afrika, moderne, goed gebouwde gebouwen te spotten. Best frequent zelfs. Het is duidelijk dat 'de Keniaan' - om ze voor het gemak allemaal maar op één hoop te gooien - meer te besteden heeft dan de andere bezochte Oost Afrikaanse landen. Een reden is dat veel Kenianen in het buitenland wonen of er familie hebben. Er stroomt zo redelijk wat kapitaal het land in en naar het schijnt is de vastgoed/makelaar sector één van de grootste in Kenia en groeiende. De inmiddels welbekende hutjes zijn overigens nog in grote getalen aanwezig.

De wegen zijn daarmee niet noodzakelijkerwijs beter dan in de andere landen. De wegen worden gekenmerkt door verkeersdrempels, kuilen in de weg en wegwerkzaamheden. Dat laatste betekent dat de wegen wel beter worden, maar dat wij daar nu niet veel aan hebben. Sterker nog, de werkzaamheden betekenen meestal dat je op een provisorische alternatieve weg mag hobbelen. Het heuvelige landschap in dit stuk van Kenia is meer ontwikkelt dan we in het algemeen gezien hebben. Er zijn bijvoorbeeld meer geasfalteerde kleinere weggetjes. Als je niet beter zou weten zou je zomaar kunnen denken dat je door de Ardennen of de Eifel aan het rijden bent. Inclusief bonte koeien in de wei. Gezien de toestand van de wegen zou ik dan eerder zeggen Ardennen. ;-) 

De evenaar zijn we onopgemerkt gepasseerd en we rijden almaar omhoog. Eén van de campings ligt in de buurt van Eldoret op z'n 2700 meter hoogte. Het is wel heuvelachtig maar je hebt niet het idee dat je zo hoog zit. Het is niet zo verbazingwekkend dat veel langeafstandlopers hier wonen en trainen want je bent hier op permanente hoogtestage.

Gauw rijden we richting de grens met Uganda. Ongeveer vijf kilometer voor je daar bent merk je dat die er aan zit te komen. Daar staan namelijk de eerste vrachtwagens al stil. Schijnbaar is het geen uitzondering dat vrachtagens twee weken in de rij staan voor ze de grens pas over kunnen. Gelukkig hoeven wij niet achteraan te sluiten want dan gaat het krap om m'n vlucht naar Bangkok over twee weken te halen. Dat vrachtwagens op de weg staan om te wachten wil niet zeggen dat de wegen daar op berekend zijn. Als we langs de rij vrachtwagens af rijden, rijden we op de weghelft van het tegemoetkomende verkeer. Uitwijken is dan geen optie. Toch wil die grote tankwagen er langs. Er wordt heel wat getoeterd en heen weer gestoken met alle mobielen die niet muurvast staan in de file om elkaar er langs te kunnen laten. Als je naast de weg komt sta je vast in de modder of is de kans groot dat je omrolt. Dat is af en toe best spannend en het is op zijn minst fijn te weten dat die tankwagen leeg is als is bezig is zich voorbij ons te wurmen.

Eenmaal in Uganda is het allemaal wat minder dan Kenia en Tanzania. In bijna ieder opzicht. Het doet meer denken aan Zambia en Malawi. De kindjes langs de weg zwaaien net zoveel. Maar dan weer iets beter dan daar, zoals de bouw van de hutjes. Je ziet her en der tussen de hutjes opvallend vaak een mooi modern gebouw staan. Er staat steevast een groot bord bij dat het gebouw gesubsidieerd is, bijna altijd door de Europese unie. Een groot verschil met de hutjes die ik tot nu toe gezien heb dat je hier regelmatig ziet dat ze er een soort van tuintje op nahouden. Met een soort buxus struikjes - ook van planten weet ik niet zo veel - maken ze een soort van haag. Bloemetjes kom je er niet gauw in tegen; het is meestal gras of gewas. De functie van de haag lijkt ergens tussen decoratief en afscheiding in te liggen.

Het landschap is over het algemeen vlakker dan in Kenia en we zijn inmiddels nog maar op 1100 meter hoogte. Het is heel groen overal en er wordt onder andere veel suikerriet verbouwd. Gras is hoog en groen en dat er genoeg water regen valt blijkt uit de vele rijstvelden die er zijn. Begroeiing wordt dichter en dichter en hoger en hoger en zo nu en dan waan je je op een asfaltweg door een oerwoud. Da's niet gek want dat hadden we nou net nodig om chimpansees en gorilla's tegen te komen.

In Uganda rijden we van noord naar zuid, we moeten in feite om Lake Victoria heen, en via wegen die in zekere zin vreemd genoeg beter zijn dan we in Kenia hebben ervaren kruisen we wederom de evenaar. Dat die wegen in het algemeen beter zijn gooi ik maar op de wegwerkzaamheden aldaar. Bij deze kruising met de evenaar stoppen we wel. Hier hebben ze in tegenstelling tot degene in Kenia er een soort van attractie van gemaakt. Zo heb je aan beide kanten een trechter staan die moet laten zien dat aan de ene kant van de evenaar de waterkolk van het weglopende water de andere kant op draait van de waterkolk aan de andere kant. Ik zeg geen verschil. Dat kan aan onze uitvoering liggen. Andere theorieën die ik er op nahoud zijn dat die kleine afstand tussen de twee en zo dicht op de evenaar er voor zorgen dat er geen waarneembaar verschil is. Een andere is dat volgens mijn gps de evenaar een meter of twintig verder lag dan het monument aangaf. Dat maakt dat beide proefopstellingen aan dezelfde kant van de evenaar liggen. Maar ja, heeft het monument of de gps gelijk…

Via een stop op een camping in de hoofdstad van Uganda, Kampala, rijden we verder naar het zuiden. De luxe van alleen zitten in de truck heb ik inmiddels moeten opgeven nu de truck weer vol is. Ik zit nu naast de Nederlandse die ik al in Nairobi had ontmoet. Dat is fijner dan naast een breedgeschouderde man te zitten. Dan is het toch wel krap. Dat is niet de enige reden, dat was ook gewoon gezellig. Rijdend door een glooiend landschap, af en toe dicht bebost en af en toe opgesierd door weidse theeplantages die zo net zijn gesnoeid dat menig kunsthaag er niet aan kan tippen, komen we uiteindelijk aan op de meest basic camping waar ik de hele trip geweest ben. Een grasveld. Met een bord ervoor we zijn uitgekomen bij Kalinzu Forest Reserve. Het niet zo grote woud (137 km2) is bekend om de vele soorten bomen en struiken die er te vinden zijn. Zelfs bestaat er een kans dat je er een wild zwijn of een luipaard tegenkomt. De reden dat wij er zijn is om chimpansees te bekijken. Die zitten hier ook, net als wat andere apensoorten. Nog niet de gorilla's.

We brengen hier de rest van de namiddag door. Zonder wifi ofzo. Wat te doen. ;-)  Dan maar met elkaar kletsen en alcohol consumeren. Ondertussen is er zeker een handvol Nederlandssprekenden dus het kan vaak in het Nederlands. Ja, zelfs bij de West Vlamingen kan dat zonder ondertiteling. ;-)

Het handige van de afgelegen ligging van de camping is dat we in de ochtend meteen aan de wandel kunnen in het oerwoud. Kijken of we chimpansees kunnen vinden. In drie groepjes wandelen we het woud in. Voor het eerst in weken heb ik schoenen aangetrokken. Ik loop al weken op mijn in vele opzichten fantastische Crocs. In, bij, naar en tijdens alles. Overal waar ik kom ben ik meteen een modieuze verschijning. :-)

Ongeveer een uur hadden we over paden door het woud gelopen toen we gekrijs hoorden. Gevonden. De  chimpansees, die vooral in de boomtoppen vertoeven, houden zich niet zo aan de aangelegde paden dus om wat dichter bij te komen moet er gehakt worden. Het voelt van nature ongemakkelijk om te pas en te onpas - ook buiten het bos - mannen met een machete in de hand tegen te komen. Als je dat in Nederland zou doen wordt je (hopelijk) van de straat geplukt.

Van de ongeveer 240 chimpansees die hier zitten zijn twee groepen van in totaal ongeveer 70 toegankelijk voor toeristen. De ongeveer 10 chimpansees die wij tegenkwamen waren onderdeel van een familie van ongeveer 40. In de ochtend verspreiden ze zich en zorgt ieder voor z'n eigen ontbijt. Omdat ze allemaal hoog in de boom zitten en de bladeren van de hoge bomen er voor zorgen dat er niet veel licht is, was het vooral een schimmenspel met veel tegenlicht en een hoop lawaai. Ongeveer een uurtje hebben we ze gadegeslagen. In die tijd konden we ruimschoots observeren hoe ze speelden, aten, neukten en pisten. Dat leek me de beste manier om het kort, bondig en duidelijk op te schrijven. Ondergetekende mocht door het proberen een goed plekje voor een foto te vinden ervaren hoe het is om druppels pis over zich heen te krijgen. Ik weet zeker dat ik de chimpansee hoorde lachen.

Wat sluit er naadloos aan op het bezoeken van chimpansees? Een bezoek aan een theeplantage natuurlijk. Daar kwamen we vanzelf uit als we het woud uitliepen. Hier werd ons verteld hoe het verbouwen van thee in z'n werk gaat. Plukken kan met de hand. In dat geval is het subtieler en groeien de bladeren snel weer aan. Het kan ook machinaal waarbij er veel meer geoogst kan worden, maar het duurt dan langer voor de bladeren weer aangroeien. De laatstgenoemde methode is tevens de verklaring waarom het landschap er uitziet als een grote goed bijgehouden haag. De thee zoals die geoogst wordt is groene thee. Als je die laat fermenteren wordt het zwart. En dan heb je, echt waar, zwarte thee. Beter bekend als de Engelse thee.

Deze interessante ochtend werd afgesloten met een vroege lunch op de camping in de vorm van pannenkoeken. Daarna een paar uur de weg op naar wat het hoogtepunt van dit stuk van de reis moet worden, de berggorilla's. De 150 km over redelijke goede wegen en wegen kronkelend door de bergen brachten ons naar Lake Bunyonyi. Een prachtig aan een meer gelegen camping in een bergachtig gebied. Het is hier nog altijd een paar uur van naar de gorilla's maar het is een mooie plek om een paar dagen kamp te hebben. We blijven hier namelijk drie nachten. Dat is mede omdat het niet zeker is dat iedereen op dezelfde dag de gorilla trekking kan doen. Geen straf om hier te zijn. De kampeerplek heeft zelfs overdekte tafels en stoelen en je kijkt uit over het meer. In de ochtend vaart daar een kano met kleine kindjes voorbij als dagelijkse routine onderweg naar school. Heel schattig.

Het is zover. Vroeg op (5 uur), ontbijten, lunchpakketje maken en met een slaapkop de taxibusjes in naar Bwindi Inpenetrable National Park, ruim twee uur rijden en 80 km noord west van de camping. Dat is maar een paar kilometer van de grens met Congo. Alleen de rit er naar toe is al een hoogtepunt. De combinatie tijd om er te komen de op zich maar geringe afstand impliceren al dat we over kleine bergweggetjes rijden om er te komen. Onderweg zien we de zon opkomen en zijn er talloze valleien waar de ochtendnevel nog inhangt en sprookjesachtige aanzichten oplevert. De bergen zijn niet extreem hoog maar wel stijl. Er zijn ontzettend veel terrasakkers. Het doet op sommige momenten een beetje denken aan landschappen in bijvoorbeeld China.

In de reisbeschrijving stond dat je er voor de gorillatrekking oude kleren moest meenemen. Het regent vaak in de soms dichtbegroeide regenwouden en een weg banend door de oerwouden kan er in resulteren dat je je kleding niet meer helemaal schoon krijgt. Zo staat er. Om die reden had ik de niet meer passende broek die ik eerder heb beschreven toch maar bewaard. Ook al scheur ik er uit, ik ben in de jungle. Doet me niks. Die broek had ik weer voor de dag gehaald en… hij paste weer. Lekker dat ie zat. :-D  Als ie goed terugkomt gaat ie nog verder mee op reis.

Het park waar de berggorilla's zitten is 331 vierkante kilometer groot en herbergt 12 families met in totaal zo'n 400 gorilla's. Dat is voor het stuk dat in Uganda ligt. De helft er van is wild-wild, deze worden niet bezocht. De andere helft is wild maar gewend aan mensen. Deze worden gevolgd. Zodoende weten ze waar ze uithangen en is het niet de vraag òf we ze gaan zien, maar hoe lang het duurt voor we ze gevonden hebben. Een soort van 'gorilla zie garantie' is er dus. Ze zijn beschermd en er wordt veel moeite in gestoken om het leefgebied uit te breiden. Dat zou de groeiende populatie ten goede komen. Laten we hopen dat dat lukt. Mensen die de grond om het park nu bezitten werken niet altijd mee, dan wel vragen een abnormaal hoge prijs om die grond te verkopen.

Na een briefing was het nog een half uur rijden over kleine weggetjes langs armoedige dorpjes waar her en der weer van die mannen met machetes stonden. Dat is hier waarschijnlijk net zoiets dat als je rookt je een aansteker bij hebt. Twee van de drie groepen klommen vervolgens achter op een pick-up truck en reden de berg verderop. Ons groepje mocht dat te voet doen. Mijn gedachte op dat moment was dat zij een eind verder het park in moesten en ze vast op weg werden geholpen. Wij waren vast dichterbij en hoefden niet zo ver. Achteraf zou blijken dat ze op precies hetzelfde punt zijn afgezet als waar wij de eigenlijke loop begonnen en wij verreweg de meeste kilometers hebben moeten maken van de drie groepen. Wij waren uren later terug dan de twee andere groepen. Het is me nog altijd een raadsel waarom wij niet op de pick-up konden. Goed, met twee groepen was die vol, maar wij waren nog volop inspanning aan het leveren om het drop off punt te komen toen de pick-up ons alweer tegemoet kwam rijden. Had ie best ons effe kunnen brengen.

Maar goed, in het zonnige, warme weer klauterden we onze weg omhoog van zo'n 1900 meter naar de top op ongeveer 2400 meter. Daarna was het nog een uur wandelen voor het sein kwam dat de gorilla's gelokaliseerd waren. Tot nu toe hadden we steeds op goed begaanbare paden gelopen en het was me eigenlijk een raadsel waar het nadrukkelijk afgegeven kledingadvies op gebaseerd was. Dat was uiteindelijk het laatste kwartier duidelijk. Net zoals de chimpansees niet op de paden blijven, doen de gorilla's dat ook al niet. De machetes kwamen goed van pas om een weg door de jungle te banen en ons naar de gorilla's te leiden. Als het weer slechter was geweest had kleding flink onder het geklauter te lijden gehad. Dat viel nu erg mee. Dan daarbij, ik kan de plekken en de keren niet meer noemen dat ik viezer, vuiler en natter, dagen lang in dezelfde kleren heb rondgelopen. Dat heb ik al die keren mezelf aangedaan dus daar hoef je geen medelijden mee te hebben. Dat krijg ik toch al niet zo snel…

Op een gegeven moment was duidelijk dat dat ze er waren. Er bewoog wat zwarts in het struikgewas en er was wat gegrom. Me vooraf niet bedacht, was dat we ze zeker gaan zien, maar wat is 'zien' met deze dichte begroeiing? Zo dachten we er met z'n allen over en we wilde allemaal voorop lopen en het stukje zwart dat je zag op de foto zetten. De gorilla's besteden een groot gedeelte van de dag aan eten - ik denk dat ze daarom allemaal en buikje hebben - en zijn niet van plan zich daar bij te laten storen. De rangers kappen op hun gemak al het struikgewas weg dat het zicht op de zich op de grond begevende gorilla's ontneemt. Die gorilla's trekken zich daar niet veel van aan. Mits de nodige afstand wordt bewaard. Ik stond op minder dan tien meter van zo'n prachtige knaap en de rangers maande dat ik nog wel wat dichterbij kon komen voor foto's. Een niet ongebruikelijke reactie van een gorilla om iemand op afstand te houden is een schijnaanval te maken. Dat deed deze vriend richting mij. Het spreekt voor zich dat ik 1024 kleuren stront scheet en m'n hart een keer of 16 oversloeg. Lachen dat die rangers deden. "Rustig maar, da's normaal, hij doet niks", zeiden ze. Yeah right!

Het is erg indrukwekkend zo dicht op die beesten in het wild te staan. We hebben er in totaal een uur rondgehangen en verschillende gorilla's gezien en kunnen fotograferen. Inclusief een paar silverbacks. En een moeder met kleintjes in een boom. Het licht was niet zo best dus ik heb met alle mogelijke standen van m'n camera's me suf geschoten in de hoop dat er in ieder geval een mooie foto tussen zou zitten. Jaja, het gaat er om dat je ze hebt gezien. Maar toch. Daar een mooie foto van is erg wenselijk.

Het uur is gauw voorbij. Het was een enerverend uur. We volgden de gids richting een pad. Het begon even zachtjes te regenen. Het is toch regenwoud daar. We aten onze lunch en na alle inspanning waren de gele M&M's die iemand had meegenomen een ware traktatie. Nu is het nog een paar uur terug naar de taxibusjes. Waar de andere twee al weg bleken te zijn. Eén zelfs al heel lang. We waren allemaal op. Respect voor de meiden met wie ik was die toch niet allemaal van het kaliber survivallen zijn. Een enkeling doet me eerder denken aan Mrs. Bucket/Bouquet, je weet wel. Dan nog eens drie uur terug met het busje. Daar leek geen einde aan te komen. De optelsom van de afgelopen weken maakte dat ik zo moe was dat ik in slaap kakte terwijl iemand tegen me aan het praten was en ik heb blijkbaar drie kwartier in zeer ongemakkelijke pose op een hobbelweg zitten slapen waar ik me helemaal niks van kon herinneren. In mijn beleving had ik helemaal niet geslapen.

Uiteraard voldaan kwamen we als laatste terug op de camping. Het was goed te horen dat de andere groepjes eveneens goede ervaringen hadden gehad. Al waren die niet zo inspannend geweest als de onze. Van een douche knapte ik wat op en de avondmaaltijd smaakte nog meer dan anders. Daarna vroeg de tent in, spreekt voor zich. Toen begon het te regenen. Hard te regenen. Met onweer en al. Ik heb zalig geslapen. De aardbeving van die nacht heb ik wel gevoeld. Dat was echt. Niet weer eens een rare droom als gevolg van de  malariapillen.

Voor de volgende dagen waren er een paar opties om een excursie naar het één of het ander te doen, allemaal in Rwanda. Ze waren geen onderdeel van de G-Adventures reis. Alhoewel het een makkelijke manier was om nóg een extra land op m'n lijstje te krijgen verkoos ik een dag rust. Op de camping met het uitzicht op het meer. Voor mij was Afrika nu klaar. Het is nog een week voor we terug zijn in Nairobi. We rijden vrijwel dezelfde route terug. Geen nieuwe landschaappen meer. Niks meer hier om naar uit te kijken. Het is zo mooi geweest. Het begint ook te voelen dat het tijd is voor het volgende stuk van m'n reis.

We rijden terug naar Kampala, nog meer Afrikaanse massages, zoals ze hier de gang over de wegen noemen. Nog meer van die drempels die net zijn alsof er balken op de weg zijn gelegd. Dezelfde camping als op de heenweg. Leuk was wel dat we op de evenaar onze truck hebben geparkeerd en daar hebben geluncht. Hoogtepunt van de dag was dat Griet en ik op de dag een jaar samen zijn. En dat vieren we 9000 kilometer van elkaar vandaan. Da's hemelsbreed. Als je het echt moet reizen waarschijnlijk nog meer.

We stoppen op de terugweg voor een paar nachten in Jinja, een dorpje aan Lake Victoria en aan de Nijl. Da's een soort Queenstown van Kenia. Met andere woorden de thrill and adventure place to be. Voor degenen voor wie dit de jaarlijkse vakantie is een uitgelezen kans om te gaan kajakken, raften, fietsen of wat dan ook. Ik wil gewoon rustig aan doen en blijf lekker rustig op de camping. Met een paar anderen ga ik alleen een keer een middagje wandelen in het aangrenzende dorpje. Weer eens wat zien van hoe het is hier te wonen. Een leuk rondje op een hete zonnige dag door een dorpje waar de huisjes ver uit elkaar staan. Zonder enige aanleiding of reden lig ik ineens op m'n bek. Ik gleed uit en viel op m'n camera waardoor het scherm kapot is. Ik kan er nog wel foto's meenemen alleen zie ik niet waarvan en kan ik de menu's niet meer zien en hem dus niet meer bedienen. Eventjes mee vooruit kan ik zo wel maar met nog zoveel maanden te gaan is het niet werkbaar voor langere tijd.

Tijdens de paar uurtjes voor we terug op de camping waren is meerdere malen iemand naar ons toegekomen die zonder blikken of blozen op ons afstapt, de hand open houdt en daar aan toevoegt: "give me your money". Het was me duidelijk dat afscheid nemen van Afrika niet te lang niet meer moet duren. In Nederland/het westen hebben we zo de mond vol van discriminatie. Maar ga als blanke maar eens een tijdje naar Afrika.

Na Jinja rijden we weer verder terug over dezelfde weg met dezelfde stops richting Nairobi. Alvorens daar aan te komen blijkt er nog één stop te zijn die ik over het hoofd had gezien. We gaan nog een dag game drives maken bij Lake Nakuru. Dat is maar een klein park maar er loopt een grote variëteit aan wild rond. Wat we ook gaan zien, het is op voorhand een zeer welkome activiteit in deze week die na het hoogtepunt met de gorilla's een beetje teveel begon te worden. De twee meiden die er ook al bij waren sinds Kaapstad dachten daar ook zo over. Niks ten nadele over de samenstelling van het reisprogramma. Voor anderen was dit gedeelte slechts een opwarmertje want die hadden Serengeti en Zanzibar nog voor de boeg.

Het park is in feite een klein gebied om het 45 km2-grote meer. Echt klein dus. Het meer ligt eigenlijk tussen de beschaving. In het park rijdt je langs hoogspanningskabels en vrijwel de hele tijd zie je bebouwing om je heen en op de achtergrond. Een heel andere ervaring dan al die grote parken waar we geweest zijn. Geeft ook niet. Het was een mooie bonus in dit gedeelte van de reis en ik heb al heel veel moois gezien. Gelukkig waren de gazellen als eerste weer gauw gespot. Wat is Donald Duck zonder matrozenpak. Wat is een Afrikaans landschap zonder gazellen.

We kwamen verrassend veel dieren tegen, het gebruikelijk spectrum, zebra's, giraffen, antilopen, jakhalzen, hyena's, wilde zwijnen en buffels. Zelfs een adelaar. Eerst op de grond, vlak naast de truck, met uitgespreide vleugels. Hij leek gewond maar vloog vervolgens weg. Daarna kwamen we hem in een boom nog eens tegen. Bij het meer konden we zelfs uitstappen tussen de rondlopende zebra's, en de vele watervogels dan wel vogels in het water aanschouwen. Er zitten hier veel flamingo's en die hadden we nog niet eerder gezien.

We kachelde rustig verder. We reden langs een kudde buffels. Die hebben we vaker gezien. Toch stopten we. De buffels deden niet iets bewonderenswaardig. De chauffeur attendeerde ons er op dat daar rechts achter de buffels onder de bomen neushoorns lagen. Oh wow! Gaat deze bonus game drive als allerlaatste onderdeel van deze reis van twee maanden nog een nieuw hoogtepunt opleveren? Daar lagen ze, ja. Een aantal grote massa's grijs. Ik kan niet eens zien dat het neushoorns zijn. Maar ja, ik wou nog neushoorns zien van dichterbij en in daglicht. Daar voldeed dit aan. We bleven rustig stilstaan. Er kwam beweging in. Het zijn er twee, nee drie, nee vier! Kan het nu duidelijk zien. Het enthousiasme in de truck was groot. Het komende half uur zou blijken dat ze behoefte hadden om hun poten te strekken en een modderbad te nemen. Om daar te komen moesten ze langs onze truck. We hebben een half uur kunnen genieten van de vier neushoorns die vlak voor ons neus heen en weer wandelden, graasde en zich ophielden met de buffels. Dit was een ware kers op de taart voor mijn reis door Afrika.

Tot de schemer inviel hebben we door het park gereden. Zo'n 55 km in totaal. We reden door naar onze camping, net buiten het park. Een grote camping met een eetzaal met tafels en stoelen. Prettig. Het is de laatste camping in Afrika. De laatste camping voor een hele tijd! De laatste keer de tent opzetten. De laatste keer in m'n slaapzak. Morgen na tientallen keren de laatste keer de tent opvouwen. Nog één keer me irriteren aan 'oh,-ik-heb-geen-wisselgeld-terwijl-iedereen-hier-zit-te-drinken-kom-morgenvroeg-maar-terug-en-ik-hoop-dat-je-het-dan-bent-vergeten'.

Na uitslapen en een luxe ontbijt de laatste rit in de truck. Naar Nairobi was nog een paar uur. Je bent er op zich zo, maar het verkeer staat er permanent vast dus voor je bij het hotel bent duurt wel even. 'Ineens' was het avontuur in Afrika bijna voorbij. Het is snel gegaan. Er volgde een rondje afscheid nemen. Dit keer was ik één van degenen die vertrokken. Een grote groep ging verder.

M'n vlucht richting Bangkok staat voor de volgende dag gepland. 's avonds nog één keer eten met het aangename reisgezelschap. De volgende dag kan rustig spullen herpakken en de reis naar Bangkok voorbereiden.

Het is een fantastische tijd geweest in Afrika. In vele opzichten. Veel goede herinneringen. Het is tijd voor het volgende stuk van mijn wereldreis, Zuidoost-Azië. Ik ben wel moe. Ik kan de paar dagen rust in Bangkok goed gebruiken.

Karibu!